BÀI 2. TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ KHOÁNG Ở THỰC VẬT - SINH HỌC 11 - CÁNH DIỀU

👉Theo dõi Fanpage để nhận các kèo kiếm tiền miễn phí. Bấm vào đây
👉Tham gia Kênh Telegram theo dõi kèo kiếm COIN => Bấm vào đây
👉Tự đăng ký tài khoản chứng khoán miễn phí online - Bấm vào đây để đăng ký

 I. Vai trò của nước và chất khoáng

Vai trò của nước:

+ Là thành phần cấu tạo của tế bào.

+ Là dung môi hòa tan các chất, tham gia vào quá trình vận chuyển các chất trong cây.

+ Là nguyên liệu, môi trường của các phản ứng sinh hóa.

+ Điều hòa nhiệt độ.

Nguyên tố khoáng thiết yếu của cây là gì?

+ Nguyên tố khoáng thiết yếu là những nguyên tố mà thiếu chúng cây sẽ không hoàn thành được chu kỳ sống của mình.

+ Vai trò chính của các nguyên tố khoáng thiết yếu: 

- Cấu trúc thành phần của tế bào.

- Điều tiết các quá trình sinh lí.

- Có khoảng 17 nguyên tố được xem là thiết yếu với cây. Đó là những nguyên tố mà khi thiếu chúng cây sẽ không hoàn thành được chu kì sống của mình

⇨ Kết luận:

- Nước, chất khoáng là những chất dinh dưỡng của thực vật.

- Quá trình dinh dưỡng thực vật là quá trình hấp thụ nước, chất khoáng và đồng hóa chúng thành chất sống.

Phân biệt nguyên tố đa lượng và nguyên tố vi lượng trong cây theo bảng sau:

II. Quá trình trao đổi nước và khoáng ở thực vật

+ Hấp thụ nước theo cơ chế thẩm thấu: Dịch tế bào biểu bì lông hút ưu trương so với dich trong đất => Nước di chuyển từ đất vào tế bào lông hút.

+ Hấp thụ khoáng ở tế bào lông hút theo 2 cơ chế: thụ động và chủ động.

Cơ chế thụ động: chất khoáng đi từ Đất (nồng độ cao) → Rễ (nồng độ thấp).

Cơ chế chủ động: chất khoáng đi từ (cần năng lượng) Đất (nồng độ thấp) → Rễ (nồng độ cao).

+ Thực vật điều tiết quá trình thoát hơi nước thông qua: ánh sáng và stress.

* Dòng nước và các ion khoáng từ đất vào mạch gỗ của rễ

Từ lông hút → mạch gỗ của rễ theo 2 con đường:

- Con đường gian bào: Từ lông hút → khoảng gian bào → mạch gỗ.

- Con đường tế bào chất: Từ lông hút → tế bào sống → mạch gỗ.

⇨Kết luận: 

- Hoạt động trao đổi nước ở thực vật diễn ra theo ba giai đoạn kế tiếp nhau gồm:

+ Hấp thụ nước ở hệ rễ

+ Vận chuyển nước ở thân

+ Thoát hơi nước ở lá

- Nguyên tố khoáng hòa tan trong nước => Quá trình trao đổi khoáng đi kèm với trao đổi nước.

Giai đoạn	Cơ quan thực hiện	Con đường	Vai trò
Hấp thụ nước và khoáng	Rễ	- Gian bào - Tế bào chất	Cung cấp nguồn nước và chất dinh dưỡng cho cây trồng.
Vận chuyển nước và khoáng	Thân	- Xylem (mạch gỗ) - Phloem (mạch rây)	- Cung cấp các chất khoáng cho các bộ phận của cây. - Vận chuyển nước đến lá, làm nguyên liệu cho quang hợp. - Vận chuyển các chất đồng hóa từ lá đến các cơ quan đích hay cơ quan dự trữ.
Thoát hơi nước	Lá	- Qua bề mặt lá (cutin) - Qua khí khổng	- Tạo lực hút kéo nước và chất hòa tan theo một chiều từ rễ lên lá. - Khí khổng mở tạo điều kiện để CO2 từ môi trường khuếch tán vào lá, cung cấp nguyên liệu cho quang hợp. - Làm giảm nhiệt độ bề mặt lá.

Vận chuyển nước và các chất trong thân

TC	Mạch gỗ	Mạch rây
Cấu tạo	Các tế bào chết (quản bào và mạch ống) →  con đường vận chuyển nước và các ion khoáng từ rễ lên lá.	- Tế bào sống là ống rây và tế bào kèm. - Theo hai hướng: Từ lá xuống rễ hoặc ngược (tuỳ thuộc vào vị trí của cơ quan nguồn so với cơ quan đích)
Thành phần dịch	Nước, các ion khoáng Ngoài ra còn có các chất hữu cơ được tổng hợp ở rễ (amino acid, hormone, alkaloid, acid hữu cơ).	Đường sucrose, ngoài ra còn có các amino acid, hormone, chất khoáng,...
Động lực	- Lực đẩy của áp suất rễ. - Lực liên kết giữa các phân tử nước với nhau và với thành mạch gỗ: - Lực kéo do thoát hơi nước ở lá	- Là sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan nguồn (lá) và các cơ quan chứa

 Thoát hơi nước ở lá

- Vai trò của thoát hơi nước ở lá:

               + Tạo lực hút kéo nước và các chất hoà tan

               + Khí khổng mở ra tạo điều kiện để lấy CO₂

               + Làm giảm nhiệt độ bề mặt của lá.

- Con đường thoát hơi nước: qua bề mặt lá và qua khí khổng

* Thoát hơi nước qua khí khổng:

-  Cấu tạo : 2 tế bào khí khổng có cấu tạo thành ngoài mỏng, thành trong dày.

  - Cơ chế đóng mở khí khổng

       + Khi no nước, thành mỏng của khí khổng căng ra làm cho thành dày cong theo àkhí khổng mở → thoát hơi nước mạnh

         + Khi mất nước, thành mỏng hết căng, thành dày duỗi thẳngàkhí khổng khép lạià thoát hơi nước yếu.

               - Sự trương nước của tế bào khí khổng được điều tiết bởi hai tác nhân chính đó là ánh sáng và stress.

* Thoát hơi nước qua cutin:

                              Lớp cutin càng dày thoát hơi nước càng giảm và ngược lại.

III. Các giai đoạn chuyển hóa năng lượng trong sinh giới

1. Vai trò của nitrogen

+ Là nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu

+ Là thành phần tham gia cấu tạo nhiều hợp chất sinh học quan trọng (protein, nucleic acid, diệp lục, ATP,…)

+ Tham gia điều tiết các quá trình trao đổi chất của tế bào thực vật.

2. Nguồn cung cấp nitrogen cho thực vật

* Trong tự nhiên:

 - Nitơ trong không khí: Ở dạng N₂ (cây không hấp thụ, phải nhờ VSV chuyển hóa)

- Nitơ trong đất: Nitơ tồn tại ở 2 dạng:

               + Nitơ khoáng cây hấp thụ: NH₄⁺ và  NO₃^-

               + Nitơ hữu cơ trong xác sinh vật (Cây không hấp thụ được trực tiếp, phải nhờ VSV đất khoáng hoá thành NH₄⁺ và  NO₃^- )

* Con người: bón phân đạm.

Quá trình trao đổi nitrogen trong cây

* Quá trình khử nitrate: NO3-   NH4+  . Quá trình này nhờ  enzyme nitrate reductase và nitrite reductase theo sơ đổ sau: 

                                    Nitrate reductase                Nitrite reductase

NO3-   (dạng oxy hoá) --------------------NO2-  ----------------------  NH4+  (khử)

Quá trình đồng hóa ammonium (NH4+)  : theo các cách sau:

Ammonium + keto acid (pyruvic, ketoglutaric, fumaric và oxaloacetic) → amino acid.  

- Ammonium + amino dicarboxylic → amide. Quá trình này giúp giải độc cho tế bào khi lượng NH4+  tích luỹ quá nhiều, đồng thời là cơ chế dự trữ ammonium cho tế bào thực vật.

+ Những con đường tạo ra nguồn nitrogen cây dễ hấp thụ: 

- Con đường cố định N2 nhờ VSV.

- Sự phân giải chất hữu cơ.

- Phân bón.

+ Khi bón nhiều phân đạm cho một số loại cây ngũ cốc như ngô, lúa thì hay dẫn đến hiện tượng “đổ lốp”. 

+ Đạm làm lá phát triển mạnh, nhưng mô cơ giới của thân kém phát triển => Thân không đủ cứng để chống đỡ sức nặng của lá => Cây đổ rạp.

→ Ảnh hưởng đến năng suất của cây.

Kết luận:

- Đất là nguồn cung cấp nitrogen chính cho cây trồng.

- Cây hấp thụ nitrogen ở hai dạng là 〖NO〗_3^- và 〖NH〗_4^+.

- Nitrogen vô cơ (〖NO〗_3^- và 〖NH〗_4^+) qua quá trình nitrate và đồng hóa ammonium được chuyển thành dạng hữu cơ.

IV. Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động trao đổi nước và dinh dưỡng khoáng

1. Ánh sáng

- Ảnh hưởng đối với thực vật: mở khí khổng, tăng tốc độ thoát hơi nước, tăng cường quang hợp và hô hấp => giải phóng năng lượng.

→ Tạo động lực cho quá trình hấp thụ, vận chuyển nước và khoáng ở rễ và thân.

- Cơ sở khoa học: quá trình quang hợp và trao đổi nước ở cây.

- Ứng dụng: trồng cây theo hàng, tỉa cây, tỉa cành, chọn khu vực trồng…

2. Nhiệt độ

- Ảnh hưởng đối với thực vật: 

+ Nhiệt độ giảm => Hô hấp và khả năng hấp thụ khoáng của rễ giảm.

+ Nhiệt độ tăng quá cao => Lông hút bị tổn thương hoặc chết.

+ Nhiệt độ được đảm bảo => tăng tốc độ hấp thụ khoáng.

- Cơ sở khoa học: Nhiệt độ ảnh hưởng trực đến quá trình trao đổi chất, độ nhớt và tính thấm của chất nguyên sinh và sự thoát hơi nước.

- Ứng dụng: 

+ Khi nhiệt độ thấp: ủ gốc bằng rơm, rạ, bao tải gai…

+ Trong phương pháp trồng cây thủy canh: sử dụng vật liệu cách nhiệt để bọc hoặc làm ống trồng cây.

3. Độ ẩm đất và không khí

- Ảnh hưởng đối với thực vật: 

+ Độ ẩm đất: tỉ lệ thuận với khả năng hấp thụ nước và khoáng ở hệ rễ.

+ Độ ẩm không khí: ảnh hưởng gián tiếp đến hoạt động trao đổi nước và khoáng thông qua quá trình thoát hơi nước. 

- Cơ sở khoa học: quá trình hô hấp, sự sinh trưởng của hệ rễ và sự thoát hơi nước.

- Ứng dụng: tưới tiêu hợp lí.

- Đáp án câu hỏi thảo luận 1:

+ Cường độ ánh sáng tăng => Tốc độ thoát hơi nước tăng => Tạo động lực cho quá trình hấp thụ, vận chuyển nước và khoáng ở rễ và thân.

+ Cung cấp năng lượng cần thiết cho quá trình hấp thụ và vận chuyển các chất trong cây.

- Đáp án câu hỏi thảo luận 2:

Nhiệt độ ở vùng rễ tăng => Khả năng hấp thụ chất khoáng tăng.

- Đáp án câu hỏi thảo luận 3: 

+ Độ ẩm thấp => khí khổng hoạt động nhiều => thúc đẩy thoát hơi nước. 

→ Tăng quá trình hấp thụ nước và khoáng.

+ Độ ẩm cao => giảm tỉ lệ hoạt động khí khổng => thoát hơi nước giảm.

→ Giảm quá trình hấp thụ nước và khoáng.

⇨ Kết luận: 

- Hoạt động trao đổi nước và chất khoáng chịu ảnh hưởng của các yếu tố môi trường như ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm đất và không khí…

V. Ứng dụng quá trình trao đổi nước và khoáng ở thực vật trong sản xuất nông nghiệp

- Đáp án câu hỏi 1 mục Dừng lại và suy ngẫm SGK trang 20:

+ Cần xác định việc tưới tiêu hợp lí cho cây trồng theo tiêu chí: đúng nhu cầu sinh lí của từng loại cây (cây hạn, cây ưa nước, cần nước…), đúng thời điểm cây cần và đúng phương pháp.

- Đáp án câu hỏi 2:

+ Biến đổi về hình thái, ví dụ xương rồng lá biến thành gai.

+ Biến đổi quá trình sinh lí – sinh hóa.

+ Biến đổi cấp độ phân tử.

- Đáp án câu hỏi 3:

Vườn dâu tây nhà ông Hùng đang gặp tình trạng thừa nhiều chất dinh dưỡng, đặc biệt là nitrogen. 

Biện pháp: tránh tăng thêm phân bón, làm ngập đất trong nước và để cho đất thoát nước.

- Đáp án câu hỏi 2 mục Dừng lại và suy ngẫm SGK trang 20:

+ Nếu bón phân quá ít => không đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng của cây: xuất hiện triệu chứng thiếu khoáng, cây còi cọc, giảm năng suất cây trồng.

+ Nếu bón phân quá nhiều => dư thừa gây độc cho cây, ô nhiễm môi trường.

⇨ Kết luận: 

Trong sản xuất, có thể điều khiển các yếu tố ngoại cảnh và áp dụng chế độ bón phân, tưới nước hợp lí để nâng cao năng suất cây trồng.

Câu 1: Đối với cơ thể sinh vật, số nguyên tố khoáng thiết yếu cần cho chúng là bao nhiêu?

A. 17                           B. 50                           C. 40                           D. 27

Câu 2: Những mạch có trong cơ thể của thực vật là?

A. Mạch gỗ và mạch thân                               B. Mạch gỗ và mạch rây

C. Mạch rây và mạch nước                D. Mạch nước và mạch khoáng

Câu 3: Đâu là cơ quan thoát hơi nước trên cơ thể thực vật?

A. Bề mặt lá và khí khổng                              

B. Bề mặt lá và thân

C. Rễ và lá                                          

D. Thân và rễ

Câu 4: Các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình trao đổi nước và dinh dưỡng ở thực vật?

A. Ánh sáng, nước, khí lạnh và CO2

B. Ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm đất và không khí

C. Ánh sáng, nhiệt độ và con người

D. Ánh sáng, không khí và áp suất nhiệt

Câu 5:  Ứng dụng quá trình trao đổi nước và khoáng ở thực vật vào sản xuất nông nghiệp là?

A. Tưới nước cho cây theo giờ, bón nhiều phân

B. Chỉ cần bón thật nhiều phân hữu cơ

C. Sử dụng nước ít, vì cây tự sản sinh ra nước; bón phân nhiều

D. Tưới nước đều và hợp lý; Bón phân và canh tác đất hợp lý

Có thể bạn quan tâm các kênh kiếm tiền online

↪Tham gia kênh telegram chuyên nhận kèo kiếm tiền miễn phí

I.Đào coin - Tiền điện tử miễn phí

↪Đào Coin bằng điện thoại hoàn toàn miễn phí- Kiếm tiền trong khi ngủ

II. Đăng ký tài khoản - nhận coin, tiền điện tử (Nhận coin sàn)

↪Đăng ký tài khoản - nhận coin sàn miễn phí - giữ chặt để bán

III. Sàn giao dịch Coin

↪Link đăng ký sàn Coinsavi vừa đào coin sàn vừa giao dịch 320 loại coin

↪Link đăng ký Sàn REMITANO

↪Link đăng ký sàn BINANCE - Sàn giao dịch tiền điện tử số 1 thế giới

↪Link đăng ký sàn MEXC (MXC)- Sàn giao dịch tiền điện tử list nhiều coin mới

↪Link đăng ký sàn OKX - Ví web3

↪Link đăng ký sàn HUOBI - Sàn giao dịch coin hàng đầu thé giới

↪Link đăng ký sàn VNDC- Sàn giao dịch tiền điện tử Việt Nam

↪Link đăng ký sàn ATTLAS- Sàn giao dịch tiền điện tử Việt Nam

↪Link đăng ký sàn Bybit- Sàn giao dịch tiền điện tử mới nhiều ưu đãi

↪Link đăng ký sàn Gate - Sàn giao dịch tiền điện tử list nhiều coin mới

↪Link đăng ký sàn Gate - Sàn giao dịch tiền điện tử list nhiều coin mới

V. Chứng khoán

↪Hướng dẫn mở tài khoản chứng khoán trên điện thoại - Ở nhà cũng mở được để kiếm tiền mọi noi mọi lúc

Tham gia kênh Telegram theo dõi kèo kiếm coin miễn phí=> Bấm vào đây
Tìm hiểu những rủi ro khi giao dịch P2P - Bấm vào đây

👉Bấm Like để nhận các kèo kiếm tiền miễn phí

#BNB #BSC #claim #airdrop #bnb #cake #smartchain #airdropclaim #airdropclaimtoken #airdropclaimtamil #airdropclaimsinhala #airdropclaimcheck #airdropclaimfree #booyahappairdropclaim #1inchairdropclaim #coinmarketcapairdropclaim #freefireairdrop #claimairdroptokens #claimairdropfree #claimairdrops #claimairdroptrustwallet #claimairdropspa #claimairdropmetamask #claimairdropbsc#claimairdropbinance; #chung khoan; # mo tai khoan chung khoan; # mo tai khoan chung khoan online; # giao dich chung khoan; # chung khoan MBS; #MBS; #Đào coin; #đào coin bằng điện thoại;#BTC;#Bitcoin;#Tiền điện tử; # Tiền ảo