👉Tham gia Kênh Telegram theo dõi kèo kiếm COIN => Bấm vào đây
👉Tự đăng ký tài khoản chứng khoán miễn phí online - Bấm vào đây để đăng ký
Người ta vẫn thường nói trăng là nàng thơ, là người bạn tri âm tri kỷ của biết bao hồn thơ. Nhưng dưới mỗi một ngòi bút trăng lại mang những vẻ đẹp khác nhau, có khi là người bạn tri kỉ cùng nâng chén rượu làm vơi nỗi cô đơn trong câu thơ của Lí Bạch, có khi mang vẻ đẹp kì dị, ma quái đầy ấn tượng trong thơ Hàn Mặc Tử, rồi có khi trở thành người bạn đồng hành trong suốt những đêm dài chiến đấu của chiến sĩ bộ đội ta và trôi nổi đến trang thơ của Nguyễn Duy. Còn đến với “Ánh trăng” của Nguyễn Duy trăng trở thành hình tượng nghệ thuật gửi gắm những thông điệp ý nghĩa về nhân sinh.
Soạn văn: Ánh trăng - Nguyễn Duy
Tác giả: Nguyễn Duy
Là
nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
Vài nét về Nguyễn Duy
Nguyễn Duy tên thật là Nguyễn Duy Nhuệ. Ông sinh ra tại thành phố Thanh Hóa nhưng sống và làm việc chủ yếu ở thành phố Hồ Chí Minh. Ông gia nhập quân đội từ năm 1966, đi suốt hành trình chiến đấu và chiến thắng kháng chiến chống Mĩ, cứu nước của quân và dân ta.
Sự nghiệp sáng tác
Nguyễn Duy làm thơ từ rất sớm, khi đang còn là học sinh trường cấp 3 Lam Sơn, Thanh Hóa. Đọc thơ Nguyễn Duy ta sẽ cảm nhận được chất dung dị, hồn nhiên và trong sáng trong từng câu chữ. Ông được coi là một cây bút tài hoa không chỉ bởi ngôn ngữ thơ, hình tượng thơ sáng tạo, gợi cảm – một vẻ đẹp chân quê mà thơ ông nhiều bài còn có cái ngang tàng nhưng vẫn trầm tĩnh và giàu chiêm nghiệm.
Tác phẩm
-Ánh
trăng được sáng tác năm 1978.
Bài thơ ra đời năm 1978 tại thành phố Hồ Chí Minh – ba năm sau ngày kết thúc chiến tranh, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Bài thơ là câu chuyện nhỏ được kể theo trình tự thời gian từ quá khứ đến hiện tại gắn với các mốc sự kiện trong cuộc đời con người. Theo dòng tự sự ấy mạch cảm xúc đi từ quá khứ đến hiện tại và lắng kết trong cái “giật mình” cuối bài thơ. Ở hai khổ thơ đầu đó là vầng trăng trong quá khứ, hai khổ tiếp là vầng trăng trong hiện tại và hai khổ cuối là cảm xúc và suy ngẫm của tác giả trước vầng trăng.
Đọc-hiểu văn bản:
1.Nội dung:
Ánh trăng - Nguyễn Duy
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với biển
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỷ
Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng
Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình
TP. Hồ Chí Minh, 1978
Nguồn:
1. Nguyễn Duy, Ánh trăng, NXB Tác phẩm mới, 1984
2. Nguyễn Duy, Cát trắng, NXB Quân đội nhân dân, 1995
Đặc sắc về nội dung
Thông thường khi đi từ đau khổ sang hạnh phúc người ta sẽ dễ dàng quên đi thời đau khổ bởi vậy bài thơ trước hết là lời tự nhắc nhở của tác giả về những năm tháng gian lao đã qua của cuộc đời người lính gắn bó với thiên nhiên, đất nước, bình dị, hiền hậu. Từ đó, gợi nhắc người đọc thái độ sống “uống nước nhớ nguồn”, ân nghĩa thuỷ chung cùng quá khứ. Bài thơ là sự kết hợp nhuần nhuyễn của các phương thức biểu đạt tự sự, miêu tả, biểu cảm. Đặc biệt Nguyễn Duy đã xây dựng được tình huống truyện trong thơ bằng giọng thơ tâm tình, thầm thì như lời trò chuyện, giãi bày hay như một lời độc thoại. Hình ảnh trăng trong thơ ông cũng mang nhiều tầng ý nghĩa. Ở phần đầu trăng là biểu tượng cho vẻ đẹp của thiên nhiên hồn nhiên, tươi mát. Đến những khổ cuối trăng tượng trưng cho quá khứ nghĩa tình, cho vẻ đẹp vĩnh hằng của cuộc sống, cho tấm lòng bao dung độ lượng của nhân dân. Ngôn ngữ thơ giàu cảm xúc, các chữ cái đầu dòng không viết hoa đã tạo nên một dòng thơ liền mạch trôi theo cảm xúc tự nhiên của nhân vật trữ tình.
Quả thực, bài thơ như một câu chuyện riêng nhưng có sức khái quát rất lớn. Nó không chỉ là câu chuyện của riêng nhà thơ, riêng một người mà là của cả một thế hệ đã trải qua những năm dài chiến tranh gian khổ, mất mát, đã từng sống giữa thiên nhiên, sống giữa nhân dân tình nghĩa. Xuất phát từ đây, bài thơ cứ thế chảy theo mạch cảm xúc “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc. Tất cả những điều đó đã khiến “Ánh trăng” mang nhiều tầng nghĩa và vẫn còn lắng đọng trong tâm trí độc giả qua bao thế hệ.
a. Quá khứ được tái hiện với những kỉ
niệm:
-“Hồi…với bể”: suốt một thời tuổi nhỏ.
-“Hồi…tri
kỉ”: cho đến những năm tháng trận mạc.
à Nghĩa tình với vầng trăng sâu nặng “Trần trụi…cây cỏ”
đến mức “ngỡ không bao giờ quên-cái vầng trăng tình nghĩa”
b.Hiện tại:
-Cuộc
sống ở thành phố, trong cuộc sống có ánh điện, cửa gương nhưng “Vầng trăng đi
qua ngõ-như người dưng qua đường”
-“Thình lình đèn điện tắt, vội bật tung cửa sổ, đột ngột vầng trăng tròn”, cuộc gặp gỡ
bất ngờ, cảm động giữa nhân vật trữ tình và vầng trăng kỉ niệm (trăng vẫn tròn
đầy, nguyên vẹn, thuỷ chung, vẫn là đồng là bể, là sông là rừng).
-Con
người nhận ra sự vô tình của mình, “Trăng vẫn…tình”: vầng trăng vẫn lung linh, không
thay đổi nhưng con người đã thay đổi, vô tình. “Ánh trăng im phăng phắc”: như nhắc nhở con người thái độ sống ân nghĩa, thuỷ
chung.
2.Nghệ thuật:
-Kết
hợp giữa tự sự và trữ tình, tự sự làm cho trữ tình trở nên tự nhiên mà cũng rất
sâu nặng.
-Hình
ảnh thơ có nhiều ý nghĩa: Trăng là vẻ đẹp của thiên nhiên, tự nhiên, là người
bạn gắn bó với con người; là biểu tượng của quá khứ nghĩa tình, cho vẻ đẹp của
đời sống tự nhiên, vĩnh hằng.
3.Ý nghĩa văn bản:
Ánh trăng khắc hoạ một khía cạnh trong vẻ đẹp của
người lính sâu nặng nghĩa tình, thuỷ chung sau trước.Trả lời các câu hỏi sách giáo khoa
1. Em có nhận xét gì về bố cục của bài thơ? Ánh trăng có sự kết hợp giữa tự sự với trữ tình. Trong dòng diễn biến của thời gian, sự việc, đâu là bước ngoặt để tác giả từ đó bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề của tác phẩm.
Trả lời:
Bài thơ có bố cục ba phần, ở mỗi phần có sự thay đổi giọng thơ:
- Phần 1: Ba khổ thơ đầu, giọng kể, nhịp thơ trôi chảy bình thường.
- Phần 2: Khổ thơ thứ tư: Giọng thơ đột ngột rất cao, ngỡ ngàng với bước ngoặt của sự việc, của sự xuất hiện vầng trăng.
- Phần 3: Khổ năm và sáu: Giọng thơ thiết tha rồi trầm lắng cùng với những cảm xúc, suy tư lặng lẽ.
Trong dòng diễn biến theo thời gian, sự việc bất thường ở khổ thơ thứ tư chính là bước ngoặt để từ đó tác giả bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề của tác phẩm. Từ đây, hai khổ năm và sáu có sự chuyển đổi giọng điệu: tha thiết rồi trầm lắng cùng cảm xúc suy tư lặng lẽ.
2. Hình ảnh vầng trăng trong bài thơ mang nhiều tầng ý nghĩa. Hãy phân tích điều ấy. Khổ thơ nào trong bài thể hiện tập trung nhất ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh vầng trăng, chiều sâu tư tưởng mang tính triết lí của tác phẩm
Trả lời:
- Hình ảnh vầng trăng trong bài thơ mang nhiều tầng lớp ý nghĩa.
+ Vầng trăng trước hết là trăng của thiên nhiên, của đất trời.
+ Trăng là biểu tượng cho những gì gắn bó với con người lúc gian khổ.
+ Trăng là tình cảm quá khứ hồn nhiên, tươi đẹp.
+ Trăng cũng là phần trong sáng, phần tốt đẹp trong con người luôn soi rọi, chiếu sáng những góc khuất, góc tối mới nảy sinh khi con người sống với nhà lầu, cửa gương, với những tiện nghi vật chất.
- Khổ thơ cuối thể hiện tập trung nhất ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh vầng trăng, chiều sâu tư tưởng mang tính triết lý của tác phẩm". "Trăng cứ tròn vành vạnh" như tượng trưng cho quá khứ đẹp dẽ, nguyên vẹn chẳng thể phai mờ. Quá khư đẹp đẽ vĩnh hằng trong vũ trụ : "ánh trăng im phăng phắc" như một người bạn, một nhân chứng nghĩa tình mà nghiêm khắc. Cái im lặng ấy như đang nhắc nhở nhà thơ, nhắc nhở tất cả chúng ta. Con người có thể vô tình, có thể lãng quên nhưng thiên nhiên nghĩa tình, quá khứ thì luôn tròn đầy, bất diệt, hồn hậu và rộng lượng.
3. Nhận xét về kết cấu, giọng điệu bài thơ. Những yếu tố ấy có tác dụng gì đối với việc thể hiện chủ đề và tạo nên sức truyền cảm của tác phẩm
Trả lời:
* Kết cấu:
- Hai khổ thơ đầu là hình ảnh vầng trăng thở nhỏ và những ngày ở rừng trong chiến tranh. Những ngày ấy khắc ghi đinh ninh trong lòng mối tình với vầng trăng tình nghĩa, vầng trăng tri kỷ.
- Khổ thơ thứ ba : Hòa bình, về thành phố, quen với ánh sáng điện, với tiện nghi hiện đại. Vầng trăng đã trở thành người dưng, quá khứ nghĩa tình đã rơi vào lãng quên.
- Khổ thơ thứ tư : Sự việc bất thường : Mất điện, tối om, bật tung cửa bỗng lại thấy vầng trăng tròn. Vậy là gặp khó khăn gian khổ mới nhớ về quá khứ nghĩa tình. Khổ thơ này tạo bước ngoặt để tác giả bộc lộ cảm xúc.
- Hai khổ thơ sau : Lời thơ khi ngân nga thiết tha, rưng rưng xúc động gặp lại tri kỷ bị lãng quên, khi trầm lắng nặng trĩu suy tư như một sự hối hận, sự tự vấn.
* Giọng điệu:
- Giọng điệu tâm tình bằng thể thơ năm chữ, nhịp thơ khi tuôn chảy tự nhiên, nhịp nhàng theo nhịp kể, khi ngân nga, khi trầm lắng suy tư. Tất cả những điều đó góp phần quan trọng trong việc bộc lộ những cảm xúc sâu xa của một người lính khi nghĩ về chiến tranh, về quá khứ.
4. Xác định thời điểm ra đời của bài thơ Ánh trăng, liên hệ với cuộc đời Nguyễn Duy để phát biểu chủ đề của bài thơ. Theo cảm nhận của em, chủ đề ấy có liên quan gì đến đạo lí, lẽ sống của dân tộc ta?
Trả lời:
- Bài thơ viết năm 1978 sau hòa bình ba năm. Những người kháng chiến gian khổ ở rừng núi đã trở về thành phố. Họ có một cuộc sống mới thời bình. Các phương tiện sống khác xa thời chiến tranh. Câu chuyện riêng này là lời tự nhắc nhở thấm thía về thái độ, tình cảm đối với quá khứ gian lao, tình nghĩa, đối với thiên nhiên, đất nước, bình dị hồn hậu.
- Bài thơ không chỉ là chuyện của riêng nhà thơ mà có ý nghĩa đối với cả một thế hệ. Hơn thế bài thơ có ý nghĩa với nhiều người, nhiều thời, bởi vì nó đặt ra vấn đề thái độ với quá khứ, với người đã khuất, với cả chính mình.
- Bài thơ nằm trong mạch cảm xúc "Uống nước nhớ nguồn" gợi đạo lý thủy chung tình nghĩa. Đó là truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.
LUYỆN TẬP
Tưởng tượng mình là nhân vật trữ tình trong bài Ánh trăng, em hãy diễn tả dòng cảm nghĩ trong bài thơ thành một bài tâm sự ngắn.
Gợi ý trả lời:
- Về quá khứ trước đây: sự gắn bó khăng khít của nhân vật trữ tình và vầng trăng.
- Hòa bình lập lại có sự thay đổi thế nào?
- Sự kiện nào khiến "tôi" nhận ra những sai lầm của mình.
- Rút ra bài học, ý nghĩa cho mình và những người khác.
Liên quan
>> Đề ngữ văn vào 10 có đáp án
Có thể bạn quan tâm
>> Xem điểm chuẩn lớp 10 các tỉnh-thành trên cả nước
>> Thống kê điểm chuẩn lớp 10 hàng năm các tỉnh thành trên cả nước
Có thể bạn quan tâm
>> Xem điểm chuẩn lớp 10 các tỉnh-thành trên cả nước
>> Thống kê điểm chuẩn lớp 10 hàng năm các tỉnh thành trên cả nước
Ngữ văn, Ngữ văn 9, Kiến thức, Kiến thức THCS, Lớp 9,
Ngữ văn, Ngữ văn 9, Kiến thức, Kiến thức THCS, Lớp 9,
↪Tham gia kênh telegram chuyên nhận kèo kiếm tiền miễn phí
I.Đào coin - Tiền điện tử miễn phí
II. Đăng ký tài khoản - nhận coin, tiền điện tử (Nhận coin sàn)
↪Đăng ký tài khoản - nhận coin sàn miễn phí - giữ chặt để bán
III. Sàn giao dịch Coin
↪Link đăng ký sàn Coinsavi vừa đào coin sàn vừa giao dịch 320 loại coin
↪Link đăng ký sàn BINANCE - Sàn giao dịch tiền điện tử số 1 thế giới
↪Link đăng ký sàn MEXC (MXC)- Sàn giao dịch tiền điện tử list nhiều coin mới
↪Link đăng ký sàn OKX - Ví web3
↪Link đăng ký sàn HUOBI - Sàn giao dịch coin hàng đầu thé giới
↪Link đăng ký sàn VNDC- Sàn giao dịch tiền điện tử Việt Nam
↪Link đăng ký sàn ATTLAS- Sàn giao dịch tiền điện tử Việt Nam
↪Link đăng ký sàn Bybit- Sàn giao dịch tiền điện tử mới nhiều ưu đãi
↪Link đăng ký sàn Gate - Sàn giao dịch tiền điện tử list nhiều coin mới
↪Link đăng ký sàn Gate - Sàn giao dịch tiền điện tử list nhiều coin mới
V. Chứng khoán
↪Hướng dẫn mở tài khoản chứng khoán trên điện thoại - Ở nhà cũng mở được để kiếm tiền mọi noi mọi lúc
Tham gia kênh Telegram theo dõi kèo kiếm coin miễn phí=> Bấm vào đây
0 comments Blogger 0 Facebook
Post a Comment