Soạn văn: CẢNH NGÀY XUÂN (Trích Truyện Kiều)
Vị trí đoạn trích
Nằm
ở phần thứ nhất của truyện. Sau đoạn tả tài sắc chị em Thuý Kiều, đoạn này tả
cảnh ngày xuân trong tiết thanh minh và cảnh du xuân của chị em Kiều.
Nội dung:
CẢNH NGÀY XUÂN (Trích Truyện Kiều)
Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
Thanh minh trong tiết tháng ba
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh
Gần xa nô nức yến anh
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân
Dập dìu tài tử giai nhân
Ngựa xe như nước áo quần như nêm
Ngổn ngang gò đống kéo lên
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay
Tà tà bóng ngả về tây
Chị em thơ thẩn dang tay ra về
Bước dần theo ngọn tiểu khê
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh
Nao nao dòng nước uốn quanh
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang
a.Vẻ đẹp thiên nhiên mùa xuân: (4 câu đầu)
-Có
con én đưa thoi, ánh sáng ngày xuân tươi đẹp, thời khắc mùa xuân đã bước sang
tháng ba.
-Cỏ
non xanh tận chân trời
Cành
lê trắng điểm một vài bông hoa
à được khắc hoạ qua cái nhìn của nhân vật trước ngưỡng
cửa tình yêu hiện ra mới mẻ, tinh khôi, sống động.
b.Quang cảnh hội mùa xuân: (8
câu tiếp)
-Lễ tảo mộ: “Ngổn ngang…giấy bay”: Thăm viếng, quét tước, sửa sang
phần mộ của người thân, đốt vàng tiền... à nghi thức trang nghiêm mang tính chất truyền thống
của người Việt tưởng nhớ những người đã khuất
-Hội đạp thanh: đi chơi xuân ở chốn đồng
quê
+”Gần…yến anh”: lối nói ẩn dụ gợi lên hình
ảnh chơi xuân nhộn nhịp.
+Các
danh từ: yến anh, chị em, tài tử, giai nhân… gợi tả sự đông vui, nhiều người
cùng đến hội.
+Các
động từ: sắm sửa, dập dìu…thể hiện không khí náo nhiệt, rộn ràng của ngày hội.
+Các
tính từ: gần xa, nô nức…thể hiện tâm trạng náo nức, vui tươi của người đi hội.
à Quang cảnh hội mùa xuân rộn ràng, náo nức, vui tươi.
c.Chị em Thuý Kiều du xuân trở về: (6
câu cuối)
-Đã chiều tà, tan hội nhưng cảnh vật vẫn “thanh thanh”
dịu dàng của mùa xuân
-Những
từ láy “tà tà, thanh thanh, nao nao” không chỉ dừng ở việc tả cảnh vật mà còn
gợi cảm giác, cảnh vật nhuốm màu tâm trạng: con người bâng khuâng, xao xuyến về
một ngày vui sắp hết, sự linh cảm về một điều gì sắp xảy ra.
àCảm giác nhộn nhịp, vui tươi, nhường chỗ cho nỗi bâng
khuâng, xao xuyến lúc chia tay: không khí rộn ràng của lễ hội không còn nữa,
tất cả đang nhạt dần, lặng dần.
Nghệ thuật:
-Sử
dụng ngôn ngữ miêu tả giàu hình ảnh, giàu nhịp điệu, diễn tả tinh tế tâm trạng
nhân vật.
-Miêu
tả theo trình tự thời gian cuộc du xuân của hai chị em Thuý Kiều
Ý nghĩa văn bản:
Cảnh ngày xuân là đoạn trích miêu tả bức tranh mùa
xuân tươi đẹp qua ngôn ngữ và bút pháp nghệ thuật giàu chất tạo hình của Nguyễn
Du.
-
Câu thơ cổ TQ đã vẽ lên được vẻ đẹp riêng của mùa xuân, có hương vị đường nét
màu sắc. Có màu xanh mướt của cỏ tiếp nối màu xanh ngọc của trời cả chân trời
mặt đất đều một màu xanh xanh. Còn có cả đường nét cành lê thanh nhẹ điểm vài
bông hoa…Tất cả vẽ ra một bức tranh không gian mênh mông rộng lớn.
-
Câu thơ trong truyện Kiều là bức tuyệt hoạ về mùa xuân, gam màu làm nền cho bức
tranh xuân là thảm cỏ non trải rộng đến chân trời. Trên nền màu xanh non ấy
điểm xuyết một vài bông hoa lê trắng. Câu thơ này thêm chữ “trắng” cho cành lê
mà bức tranh xuân đã khác. Màu non xanh của cỏ, màu trắng của hoa lê kết hợp
hài hoà với nhau tạo nên sự mới mẻ tinh khôi giàu sức sống (cỏ non), khoáng đạt
trong trẻo (xanh tận chân trời), nhẹ nhàng, thanh khiết (trắng điểm một vài
bông hoa) của bức tranh xuân.
Trả lời câu hỏi SGK
1. Bốn câu thơ đầu gợi lên khung cảnh mùa xuân.
- Những chi tiết nào gợi lên đặc điểm riêng của mùa xuân?
- Em có nhận xét gì về cách dùng từ ngữ và bút pháp nghệ thuật của Nguyễn Du khi gợi tả mùa xuân?
Trả lời:
Gợi tả không gian và thời gian:
Ngày xuân con én đưa thoi,
Thiều quan chín chục đã ngoài sáu mươi.
- Hình ảnh thiên nhiên:
Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
Nền cảnh của bức tranh thiên nhiên được hoạ nên bởi màu xanh non, tươi mát của thảm cỏ trải ra bao la. Trên nền xanh tươi, trong trẻo ấy điểm xuyết sắc trắng tinh khôi của vài bông hoa lê. Chữ điểm có tác dụng gợi vẻ sinh động, hài hoà. Tác giả sử dụng bút pháp hội hoạ phương Đông: chấm phá, lấy tĩnh tả động.
2. Tám câu thơ tiếp theo gợi lên khung cảnh lễ hội trong tiết Thanh minh:
- Thống kê từ ghép là tính từ, danh từ, động từ. Những từ ấy gợi lên không khí và hoạt động của lễ hội như thế nào?
- Thông qua buổi du xuân của chị em Thúy Kiều, tác giả khắc họa một lễ hội truyền thống xa xưa. Em hãy đọc kĩ các chú thích, kết hợp với đoạn thơ để nên những cảm nhận về lễ hội truyền thống ấy.
Trả lời:
Khung cảnh lễ hội trong tiết Thanh Minh được gợi tả trong tám câu thơ tiếp:
- Phong tục tảo mộ (viếng mộ, sửa sang phần mộ của người thân) và du xuân (hội đạp thanh);
- Không khí rộn ràng của lễ hội mùa xuân được gợi lên bởi hàng loạt các từ ghép tính từ, danh từ, động từ:
+ Từ ghép danh từ: yến anh, chị em, tài tử, giai nhân;
+ Từ ghép động từ: sắm sửa, dập dìu;
+ Từ ghép tính từ: gần xa, nô nức.
3. Sáu câu cuối gợi cảnh chị em Thúy Kiều du xuân trở về.
- Cảnh vật, không khí mùa xuân trong sáu câu cuối có gì khác với câu thơ đầu? Vì sao?
- Những từ ngữ: tà ta, thanh thanh, nao nao chỉ có tác dụng miêu tả sắc thái cảnh vật hay còn bộc lộ tâm trạng con người? Vì sao?
- Cảm nhận của em về khung cảnh thiên nhiên và tâm trạng con người trong sáu câu thơ cuối.
Trả lời:
Ở sáu câu thơ cuối là cảnh chị em Kiều du xuân trở về. Bên cạnh vẻ thanh thoát, dịu nhẹ của mùa xuân như ở những câu thơ trước, khung cảnh mùa xuân đến đây đã mang một sắc thái khác với bức tranh lễ hội rộn ràng, nhộn nhịp:
Tà tà bóng ngả về tây,
Chị em thơ thẩn dang tay ra về.
Bước lần theo ngọn tiểu khê,
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh,
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.
- Khung cảnh toát lên vẻ vương vấn khi cuộc du xuân đã hết;
- Các từ tà tà, thơ thẩn, thanh thanh, nao nao, nho nhỏ vừa gợi tả sắc thái cảnh vật vừa gợi ra tâm trạng con người. Dường như có cái gì đó đang mơ hồ xâm lấn, cảnh vật đã nhuốm sắc thái vương vấn, man mác của tâm trạng con người.
- Đến những câu thơ cuối đoạn trích này, sự chuyển biến dù nhẹ nhàng của cảnh vật và tâm trạng con người cũng đủ tạo ra dự cảm về những sự việc sắp xảy ra.
4. Phân tích những thành công về nghệ thuật miêu tả thiên nhiên của Nguyễn Du trong đoạn trích.
Trả lời:
- Đoạn thơ có kết cấu theo trình tự thời gian đi từ khái quát đến cụ thể rất phù hợp với việc tái hiện khung cảnh mùa xuân và cuộc du xuân của chị em Kiều.
- Tác giả sử dụng thành công bút pháp nghệ thuật kết hợp giữa tả và gợi. Hai câu thơ đầu vừa miêu tả thời gian vừa gợi không gian mùa xuân.
- Để gợi không khí xuân rộn ràng, tác giả sử dụng một loạt từ hai âm tiết: gần xa, nô nức, yến anh,...
LUYỆN TẬP
1. Phân tích, so sánh cảnh mùa xuân trong câu thơ cổ Trung Quốc: "Phương thảo liên thiên bích/ Lê chi sổ điểm hoa" với câu "Cỏ non xanh tận chân trời/ Cành lê trắng điểm một vài bông hoa" để thấy được sự tiếp thu, sang tạo của Nguyễn Du.
Trả lời:
- Với bút pháp gợi tả, câu thơ cổ Trung Quốc đã vẽ lên vẻ đẹp riêng của mùa xuân, có hương vị, màu sắc, đường nét. Đó là hương thơm cỏ non, là màu xanh biếc của cỏ nối tiếp nhau đến tận chân trời. Đó còn là đường nét của cành lê điểm nhẹ vài bông hoa. Cảnh đẹp mà tĩnh tại.
- Hai câu thơ trong truyện Kiều là bức họa tuyệt đẹp về mùa thu. Gam màu xanh làm nền cho bức tranh xuân. Trên nền xanh ấy điểm một vài bông hoa lê trắng. Câu thơ cổ Trung Quốc chỉ nói điểm một vai bông hoa lê mà không nói đến màu sắc của hoa. Nguyễn Du chỉ cho thêm một chữ trắng mà đã khiến bức tranh mùa xuân đã khác hẳn. Chữ trắng là điểm nhấn làm nổi bật cả bức tranh mùa xuân. Tất cả đều gợi lên vẻ đẹp riêng của mùa xuân: mới mẻ, tinh khôi, giàu sức sống, khoáng đạt, trong trẻo, nhẹ nhàng, thanh khiết.
Liên quan
Nguyễn Du, Ngữ văn, Ngữ văn 9, Kiến thức, Kiến thức THCS, Lớp 9,
#BNB #BSC #claim #airdrop #bnb #cake #smartchain #airdropclaim #airdropclaimtoken #airdropclaimtamil #airdropclaimsinhala #airdropclaimcheck #airdropclaimfree #booyahappairdropclaim #1inchairdropclaim #coinmarketcapairdropclaim #freefireairdrop #claimairdroptokens #claimairdropfree #claimairdrops #claimairdroptrustwallet #claimairdropspa #claimairdropmetamask #claimairdropbsc#claimairdropbinance; #chung khoan; # mo tai khoan chung khoan; # mo tai khoan chung khoan online; # giao dich chung khoan; # chung khoan MBS; #MBS; #Đào coin; #đào coin bằng điện thoại;#BTC;#Bitcoin;#Tiền điện tử; # Tiền ảo
0 comments Blogger 0 Facebook
Post a Comment